جوشکاری سر بالا چیست؟ معرفی کاربردها + روش انجام
۱۴۰۴/۰۸/۲۴
8 دقیقه
جوشکاری سر بالا یکی از سخت‌ترین موقعیت‌های جوشکاری محسوب می‌شود؛ زیرا محل جوش در زاویه عمود به سطح زمین یا موازی با آن قرار دارد و کنترل مواد مذاب و پاشش‌ها به دلیل جاذبه زمین دشوار می‌شود.
افرادی که در زمینه ساخت و ساز، تعمیرات و صنایع فلزی مشغول به کار هستند، باید با نحوه جوشکاری سربالا، کاربرد آن، انواع تکنیک اجرایی و تفاوت آن با دیگر جوشکاری‌ها آشنا باشند. در این مطلب به تمام این موارد خواهیم پرداخت و آموزش جوش سر بالا را نیز در اختیارتان خواهیم گذاشت.
پیش از آنکه درباره جوشکاری سربالا صحبت کنیم، بهتر است با نحوه جوشکاری آشنا شوید تا سختی کار در موقعیت سر بالا را به خوبی درک کنید. هنگام جوشکاری، حرارت یکنواختی به محل اتصال داده می‌شود تا در قطعه یک حوضچه مذاب تشکیل شود؛ سپس بخش مذاب را خنک می‌کنند تا اتصال نهایی شود.
حال همین مراحل را در موقعیتی تصور کنید که قطعه به صورت عمودی و بر خلاف جاذبه زمین قرار داشته باشد؛ برای مثال، در جوشکاری دو قطعه روی دیوار باید حوضچه مواد مذاب را کنترل کرد تا سرازیر نشود و همچنین خود را از پاشش‌های حین جوشکاری در امان نگه داشت.
زمانی که قرار است جوشکار، دو قطعه را در موقعیت سر بالا به یکدیگر متصل کند با چالش‌های بزرگی روبه‌رو می‌شود. این شرایط حتی برای انواع برشکاری نیز دشوار است و امکان دسترسی را محدود می‌کند، چه برسد به جوش دادن دو قطعه که با حرارت بسیار بالایی همراه است. از جمله سختی‌های این روش جوشکاری فلزات و انواع و پروفیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در بسیاری از پروژه‌های صنعتی و ساختمانی، برخی سازه‌ها را نمی‌توان برای عملیات‌هایی مانند برشکاری و جوشکاری به موقعیت استاندارد جابه‌جا کرد و باید در همان زاویه کار را انجام داد. برای برش‌های زاویه دار به خرید اره صنعتی فارسی‌بر نیاز است و برای جوشکاری در این موقعیت نیز باید تکنیک جوس سربالا را به کار برد.
کاربرد جوشکاری سر بالا را می‌توان در انواع صنایع مشاهده کرد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره خواهیم داشت:
پیش از آموزش نحوه جوشکاری سر بالا، باید بدانید چه ابزارها و وسایلی لازم هستند. کیفیت ابزار و انتخاب درست آنها از مراکز معتبر به شما کمک می‌کند تا حوضچه مذاب را راحت‌تر کنترل کنید و جوش سربالا را به نحو احسن انجام دهید.
افرادی که مسئول برشکاری قطعات هستند باید آنها را با ابزار مناسب و دقت کافی برش دهند؛ برای مثال باید برای برش فولاد از دستگاه اره آتشی استفاده کنند تا تکنسین جوشکاری، زمان کمتری را برای یکنواخت کردن سطح جوش صرف کند.
ابزارهایی که یک جوشکار برای اتصال دو قطعه در زاویه سر بالا نیاز دارد شامل موارد زیر هستند:
جوشکاری به طور کلی نیازمند مهارت و دقت در مراحل کار است؛ اما زمانی که صحبت از جوشکاری سربالا می‌شود، میزان نیاز به اینها دو برابر می‌شود. پیش از جوشکاری، قطعات توسط ابزارهای مختلفی مانند اره دیسکی یا نواری در صورت نیاز برش داده می‌شوند و سپس تکنیک‌های جوشکاری در ادامه پروژه روی آنها پیاده می‌شود.
در این بخش، مراحل جوشکاری سربالا «Vertical Position» را به طور گام به گام توضیح خواهیم داد؛ در طی این مراحل باید از تجهیزات مناسب استفاده شود و نکات لازم نیز رعایت گردد تا نتیجه‌ی اتصال مطلوب باشد.
سطح قطعه‌ای که قرار است تحت عملیات جوشکاری سر بالا قرار گیرد باید به طور کامل تمیز گردد و هیچگونه آلودگی، زنگ یا چربی روی آن نباشد. هر چقدر سطح محل جوش تمیز باشد، اتصال نیز به مراتب مقاوم‌تر و محکم‌تر خواهد بود.
یکی از حساس‌ترین مراحل جوشکاری سربالا، انتخاب مناسب‌ترین الکترود برای این کار است. نوع الکترود در جوشکاری سر بالا تاثیر زیادی بر میزان پاشش، کنترل مذاب و کیفیت نهایی اتصال دارد. در این جوشکاری اغلب از الکترودهای سلولزی یا روتیلی استفاده می‌شد، زیرا سرعت انجماد بالاتری دارند و کار را در زاویه عمودی راحت می‌کنند.
جریان، ولتاژ و طول قوس دستگاه جوش سر بالا را باید متناسب با الکترود و ضخامت قطعه تنظیم کنید. دستگاه باید طوری تنظیم شود که تکنسین جوشکاری بتواند مواد مذاب را به راحتی کنترل کند و نفوذ کافی در قطعه ایجاد کند.
با حرکت آرام و کنترل شده، جوش را در طول خط مورد نظر با توجه به تکنیک انتخابی اجرا کنید. زاویه مشعل و سرعت حرکت باید ثابت باشد تا از ریختن مذاب جلوگیری شود. برای جوشکاری ساده‌تر می‌توانید در صورت نیاز از گیره‌ها و فیکسچرها برای ثابت نگه داشتن قطعه استفاده کنید.
پس از اتمام جوش باید کیفیت جوش را با بررسی ظاهری و تست‌های غیرمخرب کنترل کنید. در این مرحله باید ترک‌ها، حباب‌ها و نفوذ ناقص شناسایی شده و در صورت نیاز ترمیم شوند.
جوشکاری سربالا دارای تکنیک‌های ویژه‌ای است که هر کدام برای موقعیت‌های خاصی استفاده می‌شوند. همانطور که در صنعت برشکاری، یک اپراتور ماهر می‌داند برای برش ورق‌های فولادی باید از اره آتشی گرم بر استفاده کند، هر جوشکار حرفه‌ای نیز باید بتواند بهترین تکنیک جوشکاری سر بالا را متناسب با شرایط و ابزار انتخاب کند تا یک اتصال محکم و امن ایجاد شود. در ادامه، انواع ترفندهای جوشکاری سر بالا را معرفی خواهیم کرد.
جوشکاری در موقعیت سر بالا به حالتی گفته می‌شود که محل جوش به صورت عمودی روبه‌روی تکنستن باشد و او بتواند الکترود را از پایین به سمت بالا حرکت دهد تا اتصال انجام شود. در حالی که جوشکاری بالای سر به موقعیتی گفته می‌شود که محل جوش بالاتر از سر جوشکار قرار داشته باشد و او را با چالش‌هایی مانند چکیدن مذاب مواجه کند. برای مثال، جوشکاری سقفی یک نوع جوش بالای سر است که در تعمیرات زیرسازها و اتصالات سقفی کاربرد دارد.
به عنوان یک جوشکار حرفه‌ای خوب است که با تفاوت جوش سربالا و سرپایین نیز آشنا باشید. در آموزش جوشکاری سرازیر یا سر پایین آمده است که می‌توان از نیروی جاذبه برای حرکت ماده مذاب در جهت مورد نظر استفاده کرد، اما جوشکاری سر بالا چنین امکانی را به شما نمی‌دهد.
جوشکاری سر بالا به خودی خود، تکنسین را در موقعیت ریسک داری قرار می‌دهد و فقط تجهیزات ایمنی و مهارت جوشکار است که می‌تواند از او در برابر این خطرات مراقبت کند. جوشکار باید از دستکش‌های مقاوم به حرارت، عینک ایمنی و لباس‌های ضد حریق استفاده کند تا خود را در برابر مواد مذاب و پاشش‌ها در امان نگه دارد.
تهویه مناسب محیط در حین جوشکاری بسیار مهم است؛ زیرا در این عملیات گازهای سمی تولید می‌شوند و ممکن است سلامت جوشکار را تهدید کنند.
جوشکاری سر بالا زمانی نتیجه‌ای استاندارد و بدون نقص خواهد داشت که هم مهارت جوشکار بالا باشد و هم ابزارهای انتخاب شده دقیق و قابل اعتماد باشند. در پروژه‌های صنعتی یا کارگاهی استفاده از تجهیزات باکیفیت یک ضرورت است؛ زیرا در این پروژه‌ها به عملکرد بهتر، سرعت بیشتر و کنترل حرارتی دقیق‌تر نیاز است. در همین مسیر، ایده‌آل برش با ارائه ابزارهای صنعتی معتبر و شفاف سازی قیمت دستگاه برش برای انتخاب آگاهانه، می‌تواند بهترین همراه شما در اجرای پروژه‌های مختلف باشد.
دسته بندی محصولات
