لوله مانیسمان یا بدون درز نوعی لوله از جنس فولاد است که بدون خط اتصال و درز جوش تولید می‌شود، به همین دلیل از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است. در ساخت این لوله‌ها اغلب به انواع دستگاه برش آهن و جوشکاری نیازی نیست، زیرا شمش فولادی طی فرآیند نورد گرم و سرد به شکل و ابعاد مورد نظر تبدیل می‌شود؛ اما برای استفاده از لوله‌ها در حین پروژه به این ابزارها نیاز پیدا خواهید کرد.

ساختار یکپارچه و بدون درز این لوله‌ها، مقاومت آنها را در برابر فشار سیالات، خوردگی و تغییر دما به طور چشمگیری افزایش داده و برای انتقال گاز، نفت، بخار و مواد شیمیایی مناسب کرده است. در این مطلب، با ویژگی‌ها روند تولید، کاربرد و مزایای لوله بدون درز بیشتر آشنا خواهید شد تا بدانید اینگونه لوله‌ها چه جایگاهی در پروژه‌های صنعتی و ساختمانی دارند.

لوله مانیسمان چیست و چگونه تولید می‌شود؟

برای اینکه بدانید لوله مانیسمان چیست، کافیست یک فولاد لوله‌ای شکل با سطح کاملا صاف و بدون هیچ برآمدگی یا درز را تصور کنید. این لوله‌ها از شمش فولادی یک‌تکه ساخته می‌شوند؛ به این صورت که ابتدا شمش فولادی را در کوره چرخشی «دوار» حرارت می‌دهند تا شکل پذیر شود. سپس با ورود یک سبابه به داخل آن، عملیات سوراخ‌کاری انجام شده و فولاد به شکل استوانه توخالی درمی‌آید.

در نتیجه، ساختار لوله کاملا یکدست و بدون هیچ پستی و بلندی ناشی از جوشکاری است. همین ویژگی باعث شده لوله مانیسمان نسبت به لوله‌های سیاه درزدار، مقاومت بالاتری در برابر فشار، حرارت و خوردگی داشته باشد.

در مراحل آماده سازی لوله‌های بدون درز از تجهیزات صنعتی دقیقی مانند دستگاه برش فلزات برای بریدن و تنظیم طول لوله‌ها استفاده می‌شود تا محصول نهایی مطابق با استانداردهای فنی باشد. همانطور که می‌دانید، عملیات جوشکاری منجر به کاهش مقاومت قطعات در محل جوش خورده می‌شود و چون لوله‌های مانیسمان بدون این مرحله تولید می‌شوند، مقاومت و استحکام بالایی دارند.

کاربردهای لوله مانیسمان

همانطور که اشاره کردیم، لوله‌های مانیسمان به دلیل ساختار بدون درز و استحکام بسیار بالای خود، جایگاه ویژه‌ای در صنایع مختلف دارند. این لوله‌ها برای انتقال سیالات با فشار زیاد، سیستم‌های گرمایی و نیروگاهی به کار گرفته می‌شوند؛ زیرا عملکردی قابل اعتماد و کاملا ایمن ارائه می‌دهند.

تنها برشی که روی این لوله‌ها زده می‌شود، در انتهای کار و برای تنظیم طول آنها است که می‌تواند توسط دستگاه برش آب صابونی و یا اره نواری انجام شود. همچنین ممکن است در حین استفاده و کارگذاری لوله‌ها، بخشی از آنها اضافه باشد و نیاز به برش پیدا کند، به همین سبب برای این پروژه باید به فکر خرید دستگاه برش اره آتشی پرتابل هم بود. در ادامه به چند مورد از مهمترین کاربردهای لوله مانیسمان در صنایع مختلف اشاره خواهیم کرد:

• در خط لوله انتقال و استخراج نفت و گاز
• در صنایع پالایشگاهی برای فرآیندهای تولید و تصفیه نفت و گاز، انتقال سیالات داغ و پرفشار
• در شرکت‌های پتروشیمی برای انتقال مواد شیمیایی گازی و مایع با فشار بالا
• در مبدل‌های گرمایی و حرارتی برای سیستم‌های تبادل حرارت
• در آبرسانی صنعتی و کشاورزی برای انتقال آب و سیالات صنعتی
• در نیروگاه‌های تولید انرژی برای انتقال بخار و سیالات داغ در سیستم‌های گرمایی و توربین‌ها
• برای عایق کابل‌های فشار قوی برق در برابر حرارت و آسیب‌های مکانیکی

ویژگی‌های منحصر به فرد لوله مانیسمان مانند مقاومت بالا در برابر حرارت، خوردگی و فشار سیالات، قابلیت هدایتی عالی، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و آسیب‌های بیرونی باعث شده است تا این چنین در صنعت ساخت و ساز محبوب شود.

انواع لوله مانیسمان

لوله‌های بدون درز از جنس فولاد هستند. فولاد به کار رفته در این لوله‌ها می‌تواند به صورت استیل، گالوانیزه و کربن استیل باشد که هر کدام از آنها ویژگی و کاربرد مختص به خود را دارند. هر ابزار و متریالی باید با توجه به ویژگی‌هایی که دارد مورد استفاده قرار بگیرد تا بهترین عملکرد را داشته باشد؛ حال این متریال می‌تواند اره نواری چوب بری باشد و یا انواع لوله‌ها.

در ادامه، انواع لوله بدون درز بر اساس جنس را مورد بررسی قرار خواهیم داد تا بدانید هر کدام از آنها برای چه پروژه‌هایی مناسب هستند.

لوله فولادی مانیسمان

لوله فولادی مانیسمان از جنس فولاد کربنی است و به راحتی می‌تواند در شرایط‌های سخت و تنش‌های مکانیکی طاقت بیاورد؛ به همین سبب کاربرد گسترده‌ای در صنعت پتروشیمی، نفت و گاز دارد.

لوله استیل بدون درز

لوله‌های استیل از فولاد ضد زنگ و مقاوم شده تولید می‌شوند تا استحکام فوق العاده‌ای داشته باشند. این لوله‌ها در برابر خوردگی، دمای بالا و مواد شیمیایی بسیار مقاوم هستند و می‌توانند در صنعت داروسازی و مواد غذایی عملکرد خوبی داشته باشند.

لوله گالوانیزه مانیسمان

لوله‌های گالوانیزه همان لوله‌های فولادی هستند که روی آنها پوششی از روی قرار دارد. این پوشش باعث می‌‎شود تا لوله در برابر خوردگی مقاومت بالایی داشته باشد و در محیط‌های مرطوب بدون آسیب باقی بماند. کاربرد لوله‌های گالوانیزه مانیسمان را می‌توان در سیستم آب رسانی، فاضلاب و خطوط انتقال سیالات مشاهده کرد.

لوله کربن استیل مانیسمان

کربن استیل همان فولاد کربنی است که درصد کربن آن بالاتر می‌باشد. لوله‌های کربن استیل بدون درز استحکام، مقاومت و سختی بیشتری نسبت به فولاد دارند؛ به همین سبب از آنها در صنایع سنگین مانند ساخت‌وسازهای بزرگ، انتقال نفت و گاز با فشار بالا استفاده می‌شود.

نحوه جوشکاری لوله مانیسمان

جوشکاری لوله مانیسمان زمانی انجام می‌شود که نیاز به اتصال چند لوله در مسیرهای طولانی باشد. این جوشکاری باید تحت شرایط استاندارد و کنترل شده انجام شود تا مقاومت لوله در محل اتصال تضمین شود.

پیش از شروع جوشکاری باید سطح لوله به طور کامل تمیز شود تا هیچ آثاری از زنگ زدگی و آلودگی روی آن باقی نماند. گاهی اوقات لازم است از ابزارهای برشکاری نیز در این عملیات استفاده کنید، پس به قیمت دستگاه برش آب صابونی و انواع دیگر از اره‌ها را نیز در برآورد هزینه‌ها توجه داشته باشید.

روش‌های مختلفی برای جوش لوله‌های بدون درز وجود دارد که انتخاب آن به ضخامت لوله، نوع سیال عبوری و شرایط محیطی پروژه بستگی دارد. این روش‌ها طوری طراحی و اجرا می‌شوند که مقاومت فولاد در محل جوش با بخش‌های دیگر برابری کند. در ادامه به معرفی انواع روش‌های جوشکاری لوله مانیسمان اشاره خواهیم کرد:

• جوشکاری قوس الکتریکی: یکی از رایج‌ترین روش‌های جوشکاری لوله بدون درز است که در آن از الکترود مصرفی برای ایجاد قوس الکتریکی و اتصال لبه‌های لوله استفاده می‌شود.
• جوشکاری آرگون: در این روش از گاز آرگون برای محافظت از منطقه جوش استفاده می‌شود که برای جوش‌های دقیق و تمیز مناسب است.
• جوشکاری MIG: در این روش از سیم جوش تغذیه شونده و گاز محافظ استفاده می‌شود که برای سرعت بالاتر کاربرد دارد. همچنین استفاده از هوابرش نیز می‌تواند به کار سرعت ببخشد؛ حتما می‌پرسید :«هوا برش چیست؟» هوا برش یکی از روش‌های برش فلزات به خصوص فولاد است که لبه‌های بسیار تمیزی ایجاد می‌کند و سرعت بالایی هم دارد.
• جوشکاری زیرپودری: در پروژه‌های صنعتی بزرگ از روش زیر پودری استفاده می‌شود و برای لوله‌هایی با قطر زیاد و نیاز به استحکام بالا کاربرد دارد.

برش دقیق لوله‌های فلزی با ایده‌آل برش

لوله مانیسمان یا همان لوله بدون درز از شمش فولادی به روش نورد گرم و سرد ساخته می‌شود. این لوله  به دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر فشار و دما، انتقال حرارتی مناسب و دوام طولانی یکی از اجزای حیاتی در نیروگاه‌ها، صنایع پتروشیمی، ساخت‌وساز و ده‌ها صنعت دیگر محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌ها، کاربردها، نحوه تولید و جوشکاری لوله‌های مانیسمان می‌تواند به انتخاب بهتر و افزایش طول عمر سیستم‌های صنعتی کمک کند.